Органические ингибиторы коррозии металлов в растворах кислот. II. Пути повышения защитного действия. Основные группы соединений
- Авторы: Авдеев Я.Г.1, Кузнецов Ю.И.1
-
Учреждения:
- Институт физической химии и электрохимии им. А.Н. Фрумкина РАН
- Выпуск: Том 97, № 4 (2023)
- Страницы: 459-468
- Раздел: ПРОБЛЕМЫ, ТЕНДЕНЦИИ РАЗВИТИЯ И АКТУАЛЬНЫЕ ЗАДАЧИ ФИЗИЧЕСКОЙ ХИМИИ
- URL: https://journals.rcsi.science/0044-4537/article/view/136548
- DOI: https://doi.org/10.31857/S0044453723040052
- EDN: https://elibrary.ru/TEAHXP
- ID: 136548
Цитировать
Аннотация
Рассмотрены современные подходы к созданию смесевых ингибиторов коррозии металлов в растворах кислот и возможные пути их воздействия на процесс коррозии. Проанализированы количественные подходы к оценке взаимовлияния компонентов смесевых ингибиторов, обсуждены критерии синергизма их действия. Отмечена высокая эффективность трехкомпонентных смесевых ингибиторов на основе производных триазолов при защите различных сталей в высокотемпературных растворах кислот (t = 100–180°C) и растворах смесей кислот, содержащих соли Fe(III). Рассмотрены практически значимые преимущества и недостатки различных групп ингибиторов коррозии металлов в кислых средах. Обобщены сведения по защите металлов в кислых средах так называемыми “зелеными” ингибиторами, рассмотрены перспективы и противоречия, связанные с их практическим применением. Отмечена необходимость поиска технологий применения ингибированных растворов кислот, соответствующих экологическим требованиях современного производства, учитывающих также высокую опасность растворов самих кислот.
Об авторах
Я. Г. Авдеев
Институт физической химии и электрохимии им. А.Н. Фрумкина РАН
Email: avdeevavdeev@mail.ru
Россия, 119071, Москва
Ю. И. Кузнецов
Институт физической химии и электрохимии им. А.Н. Фрумкина РАН
Автор, ответственный за переписку.
Email: avdeevavdeev@mail.ru
Россия, 119071, Москва
Список литературы
- Авдеев Я.Г., Кузнецов Ю.И. // Журн. физ. химии. 2023. Т. 97. № 3. С. 1–17. https://doi.org/10.31857/S0044453723030056.
- Schmitt G. // Br. Corros. J. 1984. V. 19. № 4. P. 165. https://doi.org/10.1179/000705984798273100
- Finšgar M., Jackson J. // Corros. Sci. 2014. V. 86. P. 17. https://doi.org/10.1016/j.corsci.2014.04.044
- Umoren S.A., Solomon M.M. // J. Ind. Eng. Chem. 2015. V. 21. P. 81. https://doi.org/10.1016/j.jiec.2014.09.033
- Кузнецов Ю.И. // Успехи химии. 2004. Т. 73. № 1. С. 79.
- Umoren S.A., Solomon M.M. // J. Environ. Chem. Eng. 2017. V. 5. № 1. P. 246. https://doi.org/10.1016/j.jece.2016.12.001
- Murakawa T., Nagaura S., Hackerman N. // Corros. Sci. 1967. V. 7. № 2. P. 79. https://doi.org/10.1016/S0010-938X(67)80105-7
- Aramaki K., Hackerman N. // J. Electrochem. Soc. 1969. V. 116. № 5. P. 568. https://doi.org/10.1149/1.2411965
- Лучкин А.Ю., Гончарова О.А., Андреев Н.Н. // Коррозия: материалы, защита. 2021. № 1. С. 27. https://doi.org/10.31044/1813-7016-2021-0-1-27-32
- Экилик В.В., Экилик Г.Н. // Защита металлов. 1998. Т. 34. № 2. С. 162.
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov Yu.I., Buryak A.K. // Corros. Sci. 2013. V. 69. P. 50. https://doi.org/10.1016/j.corsci.2012.11.016
- Подобаев Н.И., Авдеев Я.Г. // Защита металлов. 2001. Т. 37. № 1. С. 19.
- Avdeev Ya.G., Tyurina M.V., Kuznetsov Yu.I. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2014. V. 3. № 4. P. 246. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2014-3-4-246-253
- Berezhnaya A.G., Shayea Gh.A.H., Chernyavina V.V. // Ibid. 2017. V. 6. № 4. P. 372. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2017-6-4-2
- Berezhnaya A.G., Khudoleeva E.S., Chernyavina V.V. // Ibid. 2021. V. 10. № 2. P. 649. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-2-11
- Berezhnaya A.G., Chernyavina V.V., Krotkii I.I. // Ibid. 2022. V. 11. № 2. P. 831. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2022-11-2-25
- Авдеев Я.Г., Лучкин А.Ю., Тюрина М.В., Кузнецов Ю.И. // Коррозия: материалы, защита. 2015. № 1. С. 23.
- Авдеев Я.Г., Тюрина М.В., Кузнецов Ю.И. и др. // Коррозия: материалы, защита. 2013. № 6. С. 17.
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov Yu.I. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2021. V. 10. № 3. P. 1069. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-3-15
- Bayol E., Kayakırılmaz K., Erbil M. // Mater. Chem. Phys. 2007. V. 104. № 1. P. 74. doi.org/.https://doi.org/10.1016/j.matchemphys.2007.02.073
- Решетников С.М. Ингибиторы кислотной коррозии металлов. Л.: Химия, 1986. 144 с.
- Антропов Л.И., Макушин Е.М., Панасенко В.Ф. Ингибиторы коррозии металлов. Киев: Технiка, 1981. 183 с.
- Авдеев Я.Г., Макарычев Ю.Б., Кузнецов Д.С., Казанский Л.П. // Коррозия: материалы, защита. 2018. № 9. С. 22. https://doi.org/10.31044/1813-7016-2018-0-9-22-29
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov D.S., Tyurina M.V. et al. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2017. V. 6. № 2. P. 180. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2017-6-2-7
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov D.S., Tyurina M.V. et al. // Ibid. 2017. V. 6. № 1. P. 47. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2017-6-1-4
- Avdeev Ya.G. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2019. V. 8. № 4. P. 760. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2019-8-4-1
- Подобаев Н.И., Авдеев Я.Г. // Защита металлов. 2004. Т. 40. № 1. С. 11.
- Авдеев Я.Г., Кузнецов Ю.И. // Успехи химии. 2012. Т. 81. № 12. С. 1133.
- Авдеев Я.Г. // Коррозия: материалы, защита. 2014. № 6. С. 27.
- Shetty P. // Chem. Eng. Commun. 2020. V. 207. № 7. P. 985. https://doi.org/10.1080/00986445.2019.1630387
- Verma C., Quraishi M.A. // Coord. Chem. Rev. 2021. V. 446. 214105. https://doi.org/10.1016/j.ccr.2021.214105
- Barmatov E., Hughes T. // Mater. Chem. Phys. 2021. V. 257. 123758. https://doi.org/10.1016/j.matchemphys.2020.123758
- Loto R.T., Loto C.A., Popoola A.P.I. // J. Mater. Environ. Sci. 2012. V. 3. № 5. P. 885.
- Chauhan D.S., Singh P., Quraishi M.A. // Mol. Liq. 2020. V. 320. Part A. 114387. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2020.114387
- Verma C., Quraishi M.A., Ebenso E.E. // Surf. Interfaces. 2020. V. 21. 100634. https://doi.org/10.1016/j.surfin.2020.100634
- Verma C., Rhee K.Y., Quraishi M.A., Ebenso E.E. // J. Taiwan Inst. Chem. Eng. 2020. V. 117. P. 265. https://doi.org/10.1016/j.jtice.2020.12.011
- Rasheeda K., Alva V.D.P., Krishnaprasad P.A., Samshuddin S. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2018. V. 7. № 1. P. 48. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2018-7-1-5
- Chauhan D.S., Quraishi M.A., Nik W.B.W., Srivastava V. // Mol. Liq. 2021. V. 321. 114747. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2020.114747
- Verma C., Abdellattif M.H., Alfantazi A., Quraishi M.A. // Ibid. 2021. V. 340. 117211. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2021.117211
- Avdeev Ya.G. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2018. V. 7. № 4. P. 460. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2018-7-4-1
- Mishra A., Aslam J., Verma C. et al. // J. Taiwan Inst. Chem. Eng. 2020. V. 114. P. 341. https://doi.org/10.1016/j.jtice.2020.08.034
- Goni L.K.M.O., Jafar Mazumder M.A., Quraishi M.A., Rahman M.M. // Chem. Asian. J. 2021. V. 16. P. 1–42. https://doi.org/10.1002/asia.202100201
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Saji V.S. / In Heterocyclic Organic Corros. Inhib. / Eds. M.A. Quraishi, D.S. Chauhan and V.S. Saji. Elsevier Inc. All Rights Reserved. 2020. P. 87. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818558-2.00004-7.
- Phadke Swathi N., Alva V.D.P., Samshuddin S. // J. Bio. Tribo. Corros. 2017. V. 3. P. 42. https://doi.org/10.1007/s40735-017-0102-3
- Salim R., Ech-chihbi E., Oudda H. et al. // Ibid. 2019. V. 5. P. 14. https://doi.org/10.1007/s40735-018-0207-3
- Merimi I., Touzani R., Aouniti A. et al. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2020. V. 9. № 4. P. 1237. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-9-4-4
- Verma C., Ebenso E.E., Quraishi M.A., Rhee K.Y. // Mol. Liq. 2021. V. 334. 116441. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2021.116441
- Verma C., Haque J., Quraishi M.A., Ebenso E.E. // Ibid. 2019. V. 275. P. 18. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2018.11.040
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov Yu.I. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2021. V. 10. № 2. P. 480. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-10-2-2
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Saji V.S. / In Heterocyclic Organic Corros. Inhib. / Eds. M.A. Quraishi, D.S. Chauhan and V.S. Saji. Elsevier Inc. All Rights Reserved. 2020. P. 133. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818558-2.00005-9
- Obot I.B., Onyeachu I.B., Umoren S.A. et al. // J. Petrol. Sci. Eng. 2020. V. 185. 106469. https://doi.org/10.1016/j.petrol.2019.106469
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Saji V.S. / In Heterocyclic Organic Corros. Inhib. / Eds. M. A. Quraishi, D.S. Chauhan and V.S. Saji. Elsevier Inc. All Rights Reserved. 2020. P. 159. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818558-2.00006-0.
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Saji V.S. // Ibid. 2020. P. 195. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818558-2.00007-2
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Saji V.S. // Ibid. 2020. P. 211. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818558-2.00008-4
- Verma C., Ebenso E.E., Quraishi M.A. // Mol. Liq. 2017. V. 233. P. 403. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2017.02.111
- Kobzar Ya.L., Fatyeyeva K. // Chem. Eng. J. 2021. V. 425. 131480. https://doi.org/10.1016/j.cej.2021.131480
- Deyab M.A. // Mol. Liq. 2020. V. 309. 113107. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2020.113107
- Ardakani E.K., Kowsari E., Ehsani A., Ramakrishna S. // Microchemical J., 2021. V. 165. 106049. https://doi.org/10.1016/j.microc.2021.106049
- El Ibrahimi B., Jmiai A., Bazzi L., El Issami S. // Arab. J. Chem. 2020. V. 13. № 1. P. 740. https://doi.org/10.1016/j.arabjc.2017.07.013
- Hamadi L., Mansouri S., Oulmi K., Kareche A. // Egypt. J. Petrol. 2018. V. 27. № 4. P. 1157. https://doi.org/10.1016/j.ejpe.2018.04.004
- Umoren S.A., Solomon M.M. // Open Mater. Sci. J. 2014. V. 8. P. 39. https://doi.org/10.2174/1874088X01408010039
- Aljeaban N.A., Goni L.K.M.O., Alharbi B.G. et al. // Int. J. Polym. Sci. 2020. V. 2020. 9512680. https://doi.org/10.1155/2020/9512680
- Arthur D.E., Jonathan A., Ameh P.O., Anya C. // Int. J. Ind. Chem. 2013. V. 4. Article 2. https://doi.org/10.1186/2228-5547-4-2
- Verma C., Quraishi M.A. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2021. V. 10. № 3. P. 851. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-3-1
- Gece G. // Corros. Sci. 2011. V. 53. P. 3873. https://doi.org/10.1016/j.corsci.2011.08.006
- Pathak R.K., Mishra P. // Int. J. Sci. Res., 2016. V. 5. № 4. P. 671.
- Tanwer S., Shukla S.K. // Current Res. Green Sustainable Chem. 2022. V. 5. 100227. https://doi.org/10.1016/j.crgsc.2021.100227
- Baari M.J., Sabandar C.W. // Indones. J. Chem. 2021. V. 21. № 5. P. 1316. https://doi.org/10.22146/ijc.64048
- Shamnamol G.K., Sreelakshmi K.P., Ajith G., Jacob J.M. / AIP Conference Proceedings. 2020. V. 2225. 070006. https://doi.org/10.1063/5.0005931
- Kamaruzzaman W.M.I.W.M., Nasir N.A.M., Hamidi N.A.S.M. et al. // Arab. J. Chem. 2022. V. 15. 103655. https://doi.org/10.1016/j.arabjc.2021.103655
- Xhanari K., Finšgar M., Knez Hrncic M. et al. // RSC Adv. 2017. V. 7. 27299. https://doi.org/10.1039/c7ra03944a
- Raja P.B., Sethuraman M.G. // Mater. Lett. 2008. V. 62. P. 113. https://doi.org/10.1016/j.matlet.2007.04.079
- Kadhim A., Betti N., Al-Bahrani H.A. et al. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2021. V. 10. № 3. P. 861. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-3-2
- Salleh S.Z., Yusoff A.H., Zakaria S.K et al. // J. Clean. Prod. 2021. V. 304. 127030. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2021.127030
- Umoren S.A., Solomon M.M., Obot I.B., Sulieman R.K. // J. Ind. Eng. Chem. 2019. V. 76. P. 91. https://doi.org/10.1016/j.jiec.2019.03.057
- Shang Z., Zhu J. // J. Mater. Res. Technol. 2021. V. 15. P. 5078. https://doi.org/10.1016/j.jmrt.2021.10.095
- Chaubey N., Savita, Qurashi A., Chauhan D.S., Quraishi M.A. // Mol. Liq. 2021. V. 321. 114385. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2020.114385
- Singh A., Ebenso E.E., Quraishi M.A. // Int. J. Corros. 2012. V. 2012. 897430. https://doi.org/10.1155/2012/897430
- Abd-El-Nabey B.A., Abd-El-Khalek D.E., El-Housseiny S., Mohamed M.E. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2020. V. 9. № 4. P. 1287. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-9-4-7
- Badawi A.K., Fahim I.S. // Ibid. 2021. V. 10. № 4. P. 1385. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-4-2
- Rajendran S., Srinivasan R., Dorothy R. et al. // Ibid. 2019. V. 8. № 3. P. 437. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2019-8-3-1
- Chigondo M., Chigondo F. // J. Chem. 2016. V. 2016. 6208937. https://doi.org/10.1155/2016/6208937
- Bilgiç S. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2021. V. 10. № 1. P. 145. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-1-9
- Bilgiç S. // Ibid. 2022. V. 11. № 1. P. 1–42. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2022-11-1-1
- Devi N.R., Karthiga N., Keerthana R. et al. // Ibid. 2020. V. 9. № 4. P. 1169. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-9-4-2
- Al-Amiery A.A., Kadhim A., Al-Adili A., Tawfiq Z.H. // Ibid. 2021. V. 10. № 4. P. 1355. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-4-1
- Verma C., Ebenso E.E., Quraishi M.A. // Ibid. 2019. V. 8. № 3. P. 512. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2019-8-3-3
- Wei H., Heidarshenas B., Zhou L. et al. // Mater. Today Sustainability. 2020. V. 10. Р.100044. https://doi.org/10.1016/j.mtsust.2020.100044.
- Kesavan D., Gopiraman M., Sulochana N. // Chem. Sci. Rev. Lett. 2012. V. 1. № 1. P. 1–8.
- Vaidya N.R., Aklujkar P., Rao A.R. // J. Coat. Technol. Res. 2022. V. 19. P. 223. https://doi.org/10.1007/s11998-021-00510-z
- Abdel Hameed R.S., Qureshi M.T., Abdallah M. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2021. V. 10. № 5. P. 68. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2021-10-1-4
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Saji V.S. / In Heterocyclic Organic Corros. Inhib. / Eds. M.A. Quraishi, D.S. Chauhan and V.S. Saji. Elsevier Inc. All Rights Reserved. 2020. P. 225. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-818558-2.00009-6
- Khadom A.A., Farhan S.N. // Corros. Rev. 2018. V. 36. № 3. P. 267. https://doi.org/10.1515/corrrev-2017-0104
- Fateh A., Aliofkhazraei M., Rezvanian A.R. // Arab. J. Chem. 2020. V. 13. P. 481. https://doi.org/10.1016/j.arabjc.2017.05.021
- Antonijevic M.M., Petrovic M.B. // Int. J. Electrochem. Sci. 2008. V. 3. P. 1–28.
- Petrović Mihajlović M.B., Antonijević M.M. // Int. J. Electrochem. Sci. 2015. V. 10. P. 1027.
- Finšgar M., Milošev I. // Corros. Sci. 2010. V. 52. P. 2737. https://doi.org/10.1016/j.corsci.2010.05.002
- Allam N.K., Nazeer A.A., Ashour E.A. // J. Appl. Electrochem. 2009. V. 39. P. 961. https://doi.org/10.1007/s10800-009-9779-4
- Xhanari K., Finšgar M. // RSC Adv. 2016. V. 6. 62833. https://doi.org/10.1039/c6ra11818f
- Ansari K.R., Chauhan D.S., Singh A., Saji V.S. / In Corrosion Inhibitors in the Oil and Gas Industry / Eds.: V.S. Saji and S.A. Umoren. Wiley-VCH Verlag GmbH & Co. KGaA, Weinheim, Germany. 2020. P. 153–176. https://doi.org/10.1002/9783527822140.ch6.
- Singh A., Quraishi M.A. // J. Mater. Environ. Sci. 2015. V. 6. № 1. P. 224.
- Askari M., Askari M., Aliofkhazraei M. et al. // Appl. Surf. Sci. Adv. 2021. V. 6. 100128. https://doi.org/10.1016/j.apsadv.2021.100128
- Quraishi M.A., Chauhan D.S., Ansari F.A. // Mol. Liq. 2021. V. 329. 115514. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2021.115514
- Askari M., Aliofkhazraei M., Ghaffari S., Hajizadeh A. // J. Nat. Gas Sci. Eng. 2018. V. 58. P. 92. https://doi.org/10.1016/j.jngse.2018.07.025
- Tiu B.D.B., Advincula R.C. // Reactive Function. Polymer. 2015. V. 95. P. 25. https://doi.org/10.1016/j.reactfunctpolym.2015.08.006
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov Yu.I. // Int. J. Corros. Scale Inhib. 2020. V. 9. № 2. P. 394. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-9-2-2
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov Yu.I. // Ibid. 2020. V. 9. № 3. P. 867. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-9-3-5
- Avdeev Ya.G., Kuznetsov Yu.I. // Ibid. 2020. V. 9. № 4. P. 1194. https://doi.org/10.17675/2305-6894-2020-9-4-3
- Obot I.B., Meroufel A., Onyeachu I.B. et al. // Mol. Liq. 2019. V. 296. 111760. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2019.111760
- Goyal M., Kumar S., Bahadur I. et al. // Ibid. 2018. V. 256. P. 565. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2018.02.045
- Hooshmand Zaferani S., Sharifi M., Zaarei D., Reza Shishesaz M. // J. Environ. Chem. Eng. 2013. V. 1. P. 652. https://doi.org/10.1016/j.jece.2013.09.019
- Verma C., Ebenso E.E., Quraishi M.A., Hussain C.M. // Mater. Adv. 2021. V. 2. P. 3806. https://doi.org/10.1039/d0ma00681e
- Verma C., Olasunkanmi L.O., Ebenso E.E., Quraishi M.A. // Mol. Liq. 2018. V. 251. P. 100. https://doi.org/10.1016/j.molliq.2017.12.055
- Yang H.-M. // Molecules. 2021. V. 26. P. 3473. https://doi.org/10.3390/molecules26113473
- Abd El-Maksoud S.A. // Int. J. Electrochem. Sci. 2008. V. 3. P. 528.
- Vinutha M.R., Venkatesha T.V. // Port. Electrochimica Acta. 2016. V. 34. № 3. P. 157. https://doi.org/10.4152/pea.201603157